Avrupa'da basın özgürlüğü ve medya çoğulculuğu tehlike altında! Avrupa Sivil Özgürlükler Birliği'nin (Liberties) son raporu, birçok Avrupa Birliği (AB) ülkesinde medya sahipliğinin giderek az sayıda kişinin elinde toplandığını ve hükümetlerin medyayı zayıflattığını ortaya koydu. Rapor, özellikle Hırvatistan, Fransa, Macaristan, Hollanda, Slovenya, İspanya ve İsveç'te medya sahipliğinin aşırı yoğunlaştığını belirtiyor. Bu durum, medya çeşitliliğini ve tarafsız haberciliği ciddi şekilde tehdit ediyor.

Medya Sahipliğinde Yoğunlaşma ve Şeffaflık Sorunu

Rapora göre, medya sahipliğinde şeffaflık eksikliği önemli bir sorun olarak öne çıkıyor. Hırvatistan, Çekya, Macaristan, İtalya, Malta ve Hollanda'da medya sahiplerinin kim olduğu konusunda yeterli bilgi bulunmuyor ve bu bilgiler kamuya açık değil. Bu durum, medyanın kimin kontrolünde olduğunu ve dolayısıyla haberlerin hangi çıkarlar doğrultusunda yayınlandığını anlamayı zorlaştırıyor. Ayrıca, devlet reklamlarının dağıtımında da şeffaflık eksikliği bulunuyor. Bulgaristan, Hırvatistan, Yunanistan, Macaristan, Malta, Slovenya ve İspanya'da hükümet yanlısı medyaya verilen devlet reklamları, medya bağımsızlığını daha da tehdit ediyor.

Gazetecilere Yönelik Saldırılar ve Baskılar Artıyor

Gazetecilere yönelik saldırılar, çevrimiçi taciz ve polis şiddeti de Avrupa genelinde endişe verici bir şekilde devam ediyor. Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan ve İspanya'da gazetecilere yönelik polis kaynaklı şiddet olayları rapor edilmiş durumda. Bu durum, gazetecilerin görevlerini özgürce ve güvenli bir şekilde yapmalarını engelliyor. Öte yandan, gazetecilere karşı açılan stratejik davalar (SLAPP) da ciddi bir sorun olarak varlığını sürdürüyor. Bu davalar, gazetecileri yıldırmayı ve susturmayı amaçlıyor. Slovakya Başbakanı Robert Fico gibi bazı üst düzey yetkililerin dahi gazetecilere karşı bu tür davalar açtığı belirtiliyor.

Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?

Liberties raporu, Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası'nın (EMFA) Ağustos 2025'te tam olarak yürürlüğe gireceğini ancak birçok ülkenin bu yasayı uygulamak konusunda isteksiz veya hazırlıksız göründüğünü vurguluyor. Raporda, Avrupa Birliği kurumlarının medyanın bağımsızlığını koruma konusunda daha aktif bir tutum izlemesi gerektiği çağrısı yapılıyor. Zayıf sahiplik şeffaflığı kuralları, kamu medyası üzerinde artan hükümet etkisi ve gazetecilere yönelik tehditlerle birlikte, medya özgürlüğü ve çoğulculuğun “AB genelinde saldırı altında ve bazı durumlarda varoluşsal bir savaşta” olduğu belirtiliyor.

Raporun baş editörü Jonathan Day'in şu sözleri durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor: "Hükümetlerin hukukun üstünlüğünü ve demokratik kurumları zayıflatma çabaları neredeyse her zaman ülkelerinin medya ortamını kontrol etmeye çalışmakla başlar."

Avrupa Birliği'nde basın özgürlüğü ve medya bağımsızlığı konusunda yaşanan bu gelişmeler, demokrasinin temel taşlarından biri olan ifade özgürlüğünün ne kadar kırılgan olduğunu bir kez daha gösteriyor. Avrupa Birliği kurumlarının ve üye devletlerin bu konuda daha kararlı adımlar atması, medya özgürlüğünü korumak ve geliştirmek için somut önlemler alması gerekiyor. Aksi takdirde, Avrupa'da demokrasinin geleceği ciddi şekilde tehlikeye girebilir.