Anayasa Mahkemesi (AYM), otistik çocukların eğitim hakkıyla ilgili çığır açan bir karara imza attı. Lise çağındaki otizmli bir öğrencinin sınıfının kapatılması nedeniyle yeterli eğitim alamaması, AYM tarafından eğitim hakkının ihlali olarak değerlendirildi. Bu karar, otizmli bireylerin eğitim hakları konusunda önemli bir dönüm noktası oluşturuyor.
Otizmli Çocuğun Eğitim Mücadelesi
Samsun'da yaşayan ve otizm tanısı konulan bir lise öğrencisi, 2012 yılında S.İ. Eğitim ve Uygulama Okulu'nda açılan özel bir sınıfa kaydedildi. Ancak, öğretmenin uzun süreli rapor alması üzerine sınıf kapatıldı ve öğrenci rehberlik merkezine yönlendirildi. Aile, rehabilitasyon merkezinde verilen eğitimin yetersiz olduğunu ve çocuğun durumunda gerilemeye yol açtığını savunarak manevi tazminat davası açtı. Bu süreçte öğrenci, otizmliler için açılan sınıfın yeniden açılmasıyla okuluna geri döndü. Ancak, dava süreci devam etti.
Aile, AYM'ye yaptığı başvuruda, rehabilitasyon merkezindeki eğitimin yetersizliği nedeniyle çocuğunun gerilediğini, ek dersler almak zorunda kaldıklarını ve bu durumun kendileri üzerinde psikolojik olarak ciddi etkiler yarattığını belirtti. Ayrıca, aynı durumda olan 11 çocuğun daha mağdur edildiğini ve sadece iki çocuğa ayrıcalık tanınarak okulda eğitim verilmeye devam edildiğini iddia etti.
MEB'in Savunması ve AYM'nin Değerlendirmesi
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), AYM'ye sunduğu görüşte, Türkiye'deki mevzuatın engelli bireylerin ayrımcılığa maruz kalmadan eğitim alma hakkını koruduğunu savundu. Bakanlık, öğrencinin rehberlik merkezinde eğitim almasının eğitim hakkını ihlal etmediğini ileri sürdü. Ancak, AYM başvuruyu bir bütün olarak eğitim hakkı kapsamında inceledi ve Anayasa'nın 5. maddesini hatırlatarak, bireylerin yaşam şartlarının iyileştirilmesi ve hak ve özgürlüklere ulaşmalarının önündeki her türlü engelin kaldırılmasının devletin anayasal bir ödevi olduğunu vurguladı.
AYM, otizmli çocuğun idareden kaynaklanan bir nedenle planlanan eğitimden farklı bir eğitime tabi tutulduğunu ve İdare Mahkemesi'nin bu durumun çocuk üzerindeki olumsuz etkilerini yeterince değerlendirmediğini belirterek, çocuğun eğitim hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Bu karar, benzer durumda olan diğer otizmli bireyler için de emsal teşkil edecek.
Kararın Önemi ve Etkileri
AYM'nin bu kararı, otizmli bireylerin eğitim haklarının korunması ve geliştirilmesi açısından büyük önem taşıyor. Karar, devletin otizmli bireylerin eğitimine erişimini sağlama ve bu bireylerin ihtiyaçlarına uygun eğitim imkanları sunma konusundaki sorumluluğunu bir kez daha hatırlatıyor. Bu kararla birlikte, otizmli bireylerin eğitim süreçlerinde karşılaştıkları sorunların çözümü için daha etkili adımlar atılması ve kapsayıcı eğitim politikalarının geliştirilmesi bekleniyor.
Bu emsal karar ile birlikte, otizmli çocukların ve ailelerinin yaşadığı zorlukların daha fazla gündeme gelmesi ve çözüm odaklı yaklaşımların benimsenmesi umuluyor. Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması ve her bireyin potansiyelini gerçekleştirebileceği bir ortamın oluşturulması, toplumun her kesimi için büyük önem taşıyor.
