Anayasa Mahkemesi (AYM),Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası'nın (Bem-Bir-Sen) başvurusunu değerlendirerek önemli bir karara imza attı. Sendika üyesi olmayan kamu görevlilerinden daha yüksek aidat alınarak sosyal denge tazminatı verilmesini öngören toplu sözleşme hükmünün iptali, sendikal haklarla bağlantılı olarak ayrımcılık yasağının ihlali olarak değerlendirildi. Bu karar, sendikal ayrımcılığa karşı emsal niteliği taşıyor ve kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

AYM'nin Kritik Ayrımcılık Değerlendirmesi

Bem-Bir-Sen, iptal kararının ardından bireysel başvuru yaparak sendikal faaliyetlerin desteklenmesi gerektiğini, bu tür düzenlemelerin sendikal motivasyonu artırdığını ve söz konusu iptalin sendika hakkını zayıflattığını savundu. Ancak AYM, başvuruyu değerlendirirken benzer konumda bulunan kamu görevlileri arasında ayrım yapıldığını tespit etti. Mahkeme, farklı muamelenin meşru bir sebebe dayandırılması ve bu ayrımın orantılı olması gerektiğine dikkat çekti. AYM'ye göre, sendika üyesi olmayanlardan daha yüksek aidat alınması, eşitlik ilkesine aykırı bir durum teşkil ediyor.

AYM, farklı muamelenin nesnel ve makul bir sebepten yoksun olduğuna hükmetti. Bu durum, sendika üyesi olmayan kamu çalışanlarının aleyhine bir durum yaratırken, sendika üyeliğini teşvik etme amacı taşısa bile, ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle kabul görmedi.

Sendikalar İçin Dönüm Noktası mı?

Bu karar, kamu görevlileri sendikaları açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. AYM, sosyal denge tazminatı gibi hakların kullanımında sendika üyeliği temelinde ayrım yapılmasının, sendikasız kamu çalışanları açısından anayasal güvenceye aykırı olduğuna hükmederek, sendika hakkı ile eşitlik ilkesinin birlikte gözetilmesi gerektiğini vurguladı. Kararın ardından yerel yönetimlerde imzalanacak yeni sözleşmelerde sendikal ayrımcılığa yol açacak hükümlerin gözden geçirilmesi bekleniyor.

AYM'nin bu kararı ile birlikte, sendikaların üyelerini artırmak için kullandığı yöntemlerin de değişmesi gerekecek. Artık, sendika üyeliğini teşvik etmek için ayrımcı uygulamalar yerine, daha cazip ve kapsayıcı hizmetler sunmaları gerekecek.

• Sendika üyelerine yönelik eğitimler düzenlemek
• Sosyal ve kültürel etkinlikler organize etmek
• Hukuki destek sağlamak
• Mali konularda danışmanlık hizmeti sunmak

Bu tür hizmetler, sendika üyeliğini daha cazip hale getirerek, çalışanların sendikalara katılımını artırabilir.

Kararın Sonuçları ve Beklentiler

AYM, ihlalin sonuçlarının giderilmesi için dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere Danıştay’a gönderilmesine karar verdi. Ayrıca başvurucu sendikaya 30 bin 446 lira yargılama gideri ödenmesine ve ödeme gecikirse faiz işletilmesine hükmetti. Bu karar, sendikal hakların korunması ve eşitlik ilkesinin güçlendirilmesi adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Yerel yönetimlerde ve diğer kamu kurumlarında benzer uygulamaların önüne geçilmesi bekleniyor.

AYM'nin bu kararı, sendikal haklar ve eşitlik ilkesi arasındaki dengeyi yeniden tanımlıyor. Sendikaların, üyelerini artırmak için kullandığı yöntemlerin yasal sınırlar içinde olması gerektiği bir kez daha vurgulanmış oldu. Bu kararın, kamu çalışanları ve sendikalar arasındaki ilişkileri daha adil ve şeffaf bir zemine taşıması bekleniyor.