Türkiye tarımı, 2025 yılının ikinci yarısında görülmemiş bir maliyet baskısıyla karşı karşıya. Özellikle Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında gübre, mazot ve yem gibi temel girdilerdeki fiyat artışları, çiftçileri zor durumda bırakıyor. Üretici ile market arasındaki fiyat farkının açılması ise hem üreticiyi hem de tüketiciyi olumsuz etkiliyor. Bu durum, gıda enflasyonunu tetikleyerek ülke ekonomisi için ciddi bir tehdit oluşturuyor.

Gübre Fiyatlarındaki Artış Çiftçiyi Vurdu

Gübre fiyatlarındaki artış, tarım sektöründe faaliyet gösteren çiftçilerin en büyük sorunlarından biri haline geldi. Amonyum nitrat gübresindeki yıllık artış Haziran ayında %36 iken, Eylül ayında %39.6'ya yükseldi. Amonyum sülfattaki artış ise %29'dan %31.6'ya çıktı. Bu artışlar, diğer gübreler kadar sert olmasa da çiftçinin toplam maliyet hesabında önemli bir yer tutuyor.

Gübre fiyatlarındaki bu yükselişin nedenleri arasında şunlar yer alıyor:

• Hammadde fiyatlarındaki artış
• Döviz kurundaki dalgalanmalar
• Üretim maliyetlerindeki yükseliş
• Arz talep dengesizliği

Mazot Zamları Üretimi Durma Noktasına Getirdi

Mazot, tarımsal üretimde kullanılan en önemli girdilerden biridir. Mazot fiyatlarındaki artış, doğrudan üretim maliyetlerini etkileyerek çiftçinin karlılığını azaltıyor. Haziran ayında %28 olan yıllık mazot artışı, Temmuz'da %29.5'e, Ağustos'ta %30.2'ye ve Eylül'de %31.3'e ulaştı. Bu durum, çiftçilerin üretim yapmasını zorlaştırıyor ve hatta bazı çiftçiler üretimi durdurma noktasına geldi.

Mazot zamlarının nedenleri ise şöyle sıralanabilir:

• Petrol fiyatlarındaki yükseliş
• Döviz kurundaki artış
• Vergi yükü
• Dağıtım maliyetleri

Üretici Market Fiyat Farkı Rekor Kırıyor

Çiftçinin elinden ucuza çıkan ürünlerin market raflarında katlanarak tüketiciye ulaşması, uzun zamandır devam eden bir sorun. Ancak son aylarda bu makas daha da açıldı. Üretici ile market arasındaki fiyat farkı rekor seviyelere ulaşırken, bu durum hem üreticiyi hem de tüketiciyi mağdur ediyor. Çiftçiler, ürünlerini değerinde satamazken, tüketiciler ise yüksek fiyatlarla ürün almak zorunda kalıyor.

Üretici market fiyat farkının nedenleri arasında şunlar bulunuyor:

• Aracıların kar marjı
• Marketlerin kar marjı
• Lojistik maliyetleri
• Ambalaj maliyetleri
• Vergi yükü

Tarımda yaşanan bu maliyet krizi, sadece çiftçileri değil, tüm toplumu etkiliyor. Gıda enflasyonunun artması, vatandaşların alım gücünü düşürüyor ve yaşam standartlarını olumsuz etkiliyor. Yetkililerin bu soruna acil çözüm bulması gerekiyor. Aksi takdirde, Türkiye tarımı ve ekonomisi daha da büyük sorunlarla karşı karşıya kalabilir.